Inicjatywa Dąbrowska to grupa aktywistów – mieszkańców Dąbrowy Górniczej. Od lat łączy Nas miłość do naszej małej ojczyzny. Tu żyjemy, pracujemy i działamy – wspólnie, z entuzjazmem i otwartością na dialog. Wierzymy, że realna zmiana rodzi się w rozmowie, kompromisie i wzajemnym szacunku.
Nasze korzenie sięgają 2001 roku – to wtedy powstało Stowarzyszenie Zielone Zagłębie, z którego wyrosła obecna inicjatywa. Do dziś łączymy ludzi, idee i energię w konkretnych działaniach dla dobra mieszkańców.
Nowe centrum Dąbrowy Górniczej to nasze marzenie od lat. To, jak nasze miasto tworzyło się z XIX-wiecznych kolonii robotniczych spowodowało, że faktyczne centrum nigdy nie zaistniało. Jego stworzenie na terenie byłego zakładu DEFUM postulowaliśmy już w 2010 roku. Kolejne lata pozwoliły na realizację tych marzeń. Nasza wspólna praca nad wnioskiem o dofinasowanie pozwoliła miastu na zdobycie dodatkowych funduszy i realizację 5-letniego procesu konsultacji i dyskusji, jak Nasze Nowe Centrum ma wyglądać. Te działania doprowadziły do przeobrażeń układu komunikacyjnego, a obecnie do budowy obiektów i przestrzeni Centrum Dąbrowy Górniczej.
Zawsze wierzyliśmy w samoorganizację mieszkańców danej wspólnoty. To działania zainicjowane jeszcze w 2006 roku doprowadziły do federalizacji dąbrowskich organizacji pozarządowych: pierwszych Inkubatorów wspierających lokalne stowarzyszenia, fundacji, kół gospodyń, OSP, klubów wędkarskich, sportowych. Doprowadziliśmy do przyjęcia przez Radę Miejską pierwszego Programu Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego 2008-2013. Rezultatem jego realizacji są między innymi prężnie funkcjonujące Centrum Aktywności Obywatelskiej oraz dąbrowski model współpracy władz samorządowych miasta z organizacjami pozarządowymi. W tym ostatnim temacie współpracujemy od samego jej powstania przede wszystkim z Ogólnopolską Federacją Organizacji Pozarządowych, starając się działać na rzez zmiany prawa, deregulacji i wzmacniania NGO.
Wychowani na wartościach, które budują zarówno Unię Europejską, jak i jej najważniejsze cząstki - wspólnoty lokalne, od lat kreujemy i uczestniczymy w procesach konsultacji, partycypacji i współzarządzania naszą Dąbrową Górniczą.
To jeden z podstawowych celów dla jakiego powstało Towarzystwo Ekologiczno–Krajoznawcze „Zielone Zagłębie”. Takie projekty jak Wakacje pod Żaglami, promowanie naszych czterech Pogorii, Parku Zielona i podjęcie działań w celu ich modernizacji, pozwoliło zmienić postrzeganie Naszego miasta oraz jakość jego zamieszkania. Dziś, rozumiejąc kolejne wyzwania stojące przed miastem, już jesteśmy dumni z przebudowy układu komunikacyjnego, stawiania na ruch pieszy, rowerowy i komunikację publiczną.
Zawsze rozumieliśmy, że we współpracy siła. Dlatego od lat widzimy Dąbrowę Górniczą jako samodzielną wspólnotę samorządową, jednak aktywnie funkcjonująca w metropolii. Dziś to ustawowo powołana Metropolia Śląsko-Zagłębiowska. Metropolia, w której każde miasto i gmina ma swoją odrębność, specyfikę i funkcję, ale zarazem jest wspólnotą poprawiającą funkcjonowanie takich obszarów jak komunikacja publiczna, kultura, edukacja czy ochrona zdrowia.
Przypominanie rewolucji 1905 roku i chwile istniejącej Republiki Zagłębiowskiej, Komitetów Obywatelskich z 1914 r i historii głównych bohaterów początków samorządności Dąbrowy Górniczej, uważamy za swój obowiązek. Dziś w działaniach obywatelskich odnosimy się do tradycji samoorganizacji naszych mieszkańców. Zarówno tradycji robotniczych, harcerskich, wyznaniowych, narodowych, PPSowych czy solidarnościowych. które bez względu na światopoglądy z dekady na dekadę budowały nasze miasto. Wystawy, kawiarenki o tej historii, ufundowanie tablicy Komitetów Obywatelskich, czy obrona pomnika Czerwonych Sztandarów, to realne i konkretne działania.
Wypracowaliśmy otwarty katalog nazw dla nowych ulic i tych zmienionych zgodnie z ustawą dekomunizacyjną. Nazwy nawiązują do znanych postaci związanych z naszym miastem.
W 2023 zainicjowaliśmy nadanie nowopowstałemu rondu nazwy „Rondo Dąbrowskich Organizacji Pozarządowych” na skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Kolejowej, co zatwierdziła Rada Miejska.
Inicjatywa Dąbrowska zapoczątkowała cykl Kawiarenek Obywatelskich, których celem jest zwiększanie świadomości obywatelskiej oraz stworzenie forum do dyskusji o tym, co dzieje się wokół nas. Gośćmi byli m.in.: Jerzy Stępień, Prof. Ewa Łętowska, Anna Dymna, Prof. Adam Strzębosz, Mateusz Klinowski, Ks. Adam Boniecki, Łukasz Baruch, Wojciech Bonowicz, Kuba Wygnański, Piotr Frączak, Henryk i Ludwika Wujec.
W Pałacu Kultury Zagłębia współorganizwaliśmy Kongres Ruchów Miejskich 2017, podczas którego powołano Związek Stowarzyszeń Kongres Ruchów Miejskich. W ramach kongresu odbyła się debata „Progresywnych Prezydentów” o mieszkalnictwie, rewitalizacji, transporcie, ekologii miejskiej i mieście równych szans.
Promujemy estetyczne i funkcjonalne rozwiązania w przestrzeni publicznej. Część z naszych pomysłów udało się wdrożyć.
Świąteczne choinki i warzywa – małe gesty, wielkie uśmiechy. Zainicjowaliśmy wspólne śpiewanie kolęd przy osiedlowej choince.
Prowadziliśmy działania uczące młodzież dialogu, partycypacji i odpowiedzialności obywatelskiej. Zainicjowaliśmy powstanie Młodzieżowej Rady Miejskiej.
W latach 2017 – 2023 gotowaliśmy żurek dla morsów i darczyńców podczas Pogoria Morsuje dla WOŚP. Wyjątkiem był rok 2021 gdy podczas pandemii gotowaliśmy dla dąbrowskiej noclegowni.
Natchnieni protestami w 2020 r. wyprodukowaliśmy i rozdystrybuowaliśmy koszulki „Dąbrowa jest Kobietą”. Stały się one częścią miejskiego sklepu z gadżetami.
Wsparliśmy powstanie Muralu Pamięci Henryka Wujca (17 sierpnia 2021). 16 października 2021 odbyła się kawiarenka obywatelska „Nadać sens temu światu” poświęcona książce o Henryku Wujcu, której głównym gościem była Ludwika Wujec.
Dbamy o promowanie historii naszego miasta szczególnie tej związaną z samoorganizacją obywateli. Współtworzyliśmy wystawę opowiadającą o Komitetach Obywatelskich 1914–1915. Wersja cyfrowa (pobierz PDF) i plansze trafiły do Muzeum Miejskiego „Sztygarka”. Nawiązujemy do historii samoorganizacji mieszkańców ówczesnej Dąbrowy Górniczej, która doprowadziła do powstanie jej samorządu i uzyskania praw miejskich w 1916 r. Staramy się szerzyć ideę, która przyświecała bohaterom początków dąbrowskiej samorządności takim jak Kazimierz Srokowski (założyciel Zagłębiowskiego „Sokoła”, pierwszy przewodniczący Rady Miejskiej), Adam Piwowar (PPS-owiec związany z Legionami, pierwszy Prezydent Miasta), Ks. Grzegorz Augustynik (związany z Stowarzyszeniem Robotników Chrześcijańskich i dąbrowska bazyliką) i inni.
W 2018 roku zainicjowaliśmy akcję w obronie pomnika „Bohaterom Czerwonych Sztandarów”. Był to rodzaj happeningu nawiązującego do jego pierwszej obrony przed wyburzeniem w roku 1990, kiedy to na stałe pomnik przyjął swoją drugą potoczną nazwę „Jimiemu Hendrix'owi” (pisownia oryginalna). Dlaczego „Hendrix”? Przeczytaj na Wikipedii.
Na fali tego wydarzenia nasze Stowarzyszenie brało czynny udział w postępowaniu administracyjnym Wojewody Śląskiego, mającym ustalić czy Pomnik „Bohaterów Czerwonych Sztandarów” w Dąbrowie Górniczej propaguje komunizm w rozumieniu ustawy dekomunizacyjnej i powinien zostać usunięty. Sprawa toczyła się od 2018 roku i obejmowała m.in. opinie Instytutu Pamięci Narodowej, oględziny pomnika oraz analizę jego kontekstu historycznego. Inicjatywa Dąbrowska została dopuszczone do udziału w postępowaniu jako strona, z uwagi na swoje statutowe cele, w tym ochronę lokalnego dziedzictwa historycznego i interes społeczny. ID aktywnie wspierała pozostawienie pomnika, wskazując na jego znaczenie dla tożsamości mieszkańców oraz jako trwały symbol walki o wolność i regionalną pamięć historyczną. Ostatecznie Wojewoda Śląski uznał, że pomnik nie narusza przepisów ustawy i nie propaguje ustroju totalitarnego, co skutkowało umorzeniem postępowania. O los Pomnika możemy być zatem spokojni.
W 100-lecie powstania Komitetu Żywnościowego rozpoczęliśmy zbiórkę pieniężną przeznaczoną na ufundowanie tablicy upamiętniającej zaangażowanie obywatelskie w latach 1914-1915. Tablica została odsłonięta na terenie Fabryki Pełnej Życia w 100-lecie nadania praw miejskich Dąbrowie Górniczej.
Podczas 9 Forum w 2022 r. organizowaliśmy wycieczkę nad Pogorię III i do Parku Zielona („Dąbrowski City Break”) oraz śniadanie „Obywatele przejmują władzę – Dąbrowa 1914”.
W październiku 2021 przeprowadziliśmy teoretyczne i praktyczne warsztaty, w wyniku których na osiedlu Mydlice powstała prawdziwa łąka kwietna.
W 2023 aktywnie uczestniczyliśmy w proteście przeciw wycince na Bukowej Górze i złożyliśmy petycję do Lasów Państwowych.
W grudniu 2001 roku, jako kilkudziesięcioosobowa grupa młodych pasjonatów, założyliśmy Towarzystwo Ekologiczno-Krajoznawcze „Zielone Zagłębie”. Początkowo łączyły nas wspólne wyprawy rowerowe, rejsy po jeziorach i górskie wycieczki. Podczas tych spotkań snuliśmy wizje Dąbrowy Górniczej, która przestaje być miastem wyłącznie przemysłowym, a zyskuje zielony i przyjazny charakter.
Już wtedy uznaliśmy za priorytet działania na rzecz integracji lokalnej społeczności zgodnie z wartościami Unii Europejskiej. Organizowaliśmy obozy żeglarskie dla młodzieży finansowane z funduszy UE, zajęcia z pierwszej pomocy w Beskidach oraz debaty na temat ważnych społecznie tematów. Współpracowaliśmy z Ogólnopolską Federacją Organizacji Pozarządowych, a nasz przedstawiciel przez cztery lata zasiadał w jej zarządzie.
W 2006 roku przyjęliśmy nowy statut i zmieniliśmy nazwę na Stowarzyszenie Zielone Zagłębie. Wtedy ruszyły pierwsze kroki w kierunku stworzenia w Dąbrowie Górniczej przyjaznych warunków dla rozwoju obywatelskich inicjatyw. Byliśmy inicjatorami powołania Dąbrowskiego Forum Organizacji Pozarządowych i koordynowaliśmy opracowanie Programu Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata 2008–2013.
Współpraca pomiędzy samorządem a sektorem pozarządowym nabrała tempa za sprawą partnerstwa „Wspólnie dla Miasta”, które zaowocowało powstaniem Biura Organizacji Pozarządowych, Rady Działalności Pożytku Publicznego, Inkubatora Społecznej Przedsiębiorczości oraz Festiwalu Ludzi Aktywnych. Dąbrowa Górnicza zdobyła I Nagrodę Obywatelską Prezydenta RP za rozwijanie partycypacji mieszkańców (2015).
W 2016 roku, wzbogaceni doświadczeniami i przyjaźniami nawiązanymi w wielu organizacjach, przekształciliśmy się w Stowarzyszenie Inicjatywa Dąbrowska. Działamy dalej, z tą samą pasją i jeszcze większą determinacją.
Czterotygodniowe półkolonie żeglarskie na Pogorii III. Uczestnicy zdobywali patenty żeglarskie oraz pasję, która wpływa na ich życie do dziś. Projekt współfinansowany z funduszy unijnych.
Cykl debat organizowanych przez uczniów trzech dąbrowskich liceów (I LO im. Waleriana Łukasińskiego, II LO im. Stefana Żeromskiego, III LO im. Lucjana Szenwalda). Tematy ustalane przez młodzież, prowadzący – zapraszani eksperci (m.in. debata o karze śmierci w Polsce).
Kampania zachęcająca mieszkańców do uczestnictwa w wyborach lokalnych i wzmacniania odpowiedzialności za decyzje gminne. Działania realizowane we współpracy z Fundacją im. Stefana Batorego.
Portal internetowy o III sektorze, promujący działalność organizacji pozarządowych w regionie.
Diagnoza współpracy między samorządem a organizacjami pozarządowymi, opracowana przez studenta Uniwersytetu Śląskiego.
Szkolenia GOPR i wyprawy w Beskidy dla młodzieży z dąbrowskich szkół, podnoszące umiejętność pierwszej pomocy i bezpiecznego poruszania się po górach.
Cykl wykładów z udziałem polskich autorytetów (m.in. Antoni Piechniczek, Dorota Sumińska, Artur Andrus), otwarty dla wszystkich mieszkańców.
Partnerstwo publiczno-społeczne, które doprowadziło do utworzenia kluczowych instytucji wspierających NGO oraz realizacji Programu Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata 2008–2013 i 2013–2020.
Piotr Drygała, Łukasz Ciastoń, Dawid Bochenek
Patryk Kuzior, Mateusz Ciastoń, Roman Zalas